084. W jaki sposób Bankowy Fundusz Gwarancyjny pilnuje naszych pieniędzy?
W wielu bankach można zobaczyć tabliczkę informującą, że pieniądze w nich zgromadzone są gwarantowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Jest to informacja zapewniająca klientów, że ich środki powierzone temu bankowi są bezpieczne.
Co to jednak konkretnie oznacza? Jakie są zasady gwarantowania pieniędzy wpłaconych do banku w Polsce? I wreszcie co się dzieje, gdy bank, któremu powierzyliśmy pieniądze wpada w kłopoty? Na te pytania odpowiem w tym i w kolejnym artykule.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny.
W Polsce
gwarantowaniem środków zgromadzonych w bankach i kasach zajmuje się Bankowy
Fundusz Gwarancyjny. Jednak jego zadania są o wiele szersze niż tylko owo
„gwarantowanie”. Otóż przede wszystkim BFG patrzy na ręce bankom, analizuje ich
poczynania i w przypadku zdiagnozowania niebezpieczeństw podejmuje działania
wobec zagrożonych banków i ich zarządów. Priorytetem jest aby nie dopuścić do sytuacji,
w której gwarantowanie wkładów okaże się potrzebna. Dopiero, gdy taka sytuacja
wystąpi (zawieszenie działalności banku przez Komisję Nadzoru Finansowego albo
złożenie wniosku o upadłość banku), zadaniem BFG staje się zorganizowanie
procesu wypłat na rzecz klientów banku.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny działa na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego: gwarantuje depozyty zgromadzone w bankach i kasach oraz odpowiada za przeprowadzanie przymusowej restrukturyzacji instytucji finansowych zagrożonych bankructwem.
Co jest gwarantowane?
Przede wszystkim
środki pieniężne zgromadzone w dowolnej walucie na wszelkich rodzajach
rachunków bankowych. Ale także należności deponenta (klienta banku lub kasy)
wynikające z umów rachunku bankowego, czyli odsetki naliczone zgodnie z zawartą
umową za okres do dnia spełnienia warunku gwarancji (zawieszenia działalności
banku albo złożenia wniosku o jego upadłość).
A co nie?
Nie jest tak, że
gwarancji podlega każda kwota wpłacona do banku. W szczególności poza systemem
gwarantowania są:
Środki wpłacone do
banku spółdzielczego albo spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej tytułem
udziałów, wpisowego albo wkładów członkowskich.
Środki wpłacone do
banku związane z zakupem produktu finansowego, którego sprzedawcą jest podmiot
inny niż bank (np. towarzystwo ubezpieczeniowe, fundusz inwestycyjny), a bank
pełni jedynie rolę pośrednika w transakcji.
I zwłaszcza w tym
drugim elemencie należy zachować ostrożność i zdrowy rozsądek. Może się bowiem
okazać, że przerzucenie oszczędności z lokaty na inny produkt oferowany nam
przez pracownika banku, pozbawi nas gwarancji BFG. Warto się o to zapytać.
Niezależnie jednak od odpowiedzi należy pamiętać, że jeśli stroną podpisywanej
przez nas umowy nie jest bank albo SKOK, to gwarancja BFG nie będzie
obowiązywać.
Ile jest gwarantowane?
Maksymalna kwota, jaka
może być zwrócona jednemu klientowi banku lub kasy wynosi równowartość z
złotych kwoty 100.000 euro. Niezależnie od liczby rachunków, jakie posiadasz w
banku otrzymasz maksymalnie 100.000 euro, ale jest tu kilka wyjątków.
Po pierwsze odrębnie
traktuje się każdego współposiadacza rachunku i dotyczy to także posiadaczy
małoletnich. W praktyce oznacza to, że jeśli masz rachunek wspólny z mężem/żoną
to w przypadku wypłaty z gwarancji BFG możecie otrzymać nawet 200.000 euro, a
jeśli z mężem/żoną i dzieckiem to nawet 300.000 euro. W takich przypadkach
środki zgromadzone na rachunkach wspólnych są dzielone pomiędzy współposiadaczy
po równo, albo zgodnie z postanowieniami umowy rachunku (jeśli umowa takie
postanowienie zawiera) i każdy z nich może otrzymać maksymalnie 100.000 euro.
Po drugie w przypadku,
gdy środki na rachunku bankowym pochodzą:
- Ze sprzedaży mieszkania lub domu (ale niezwiązanego z prowadzeniem działalności gospodarczej),
- Z podziału majątku po ustaniu małżeńskiej wspólnoty majątkowej,
- Ze spadku lub otrzymanego zachowku,
- Z wypłat ubezpieczeń (NNW albo ubezpieczeń na życie),
- Z wypłat odpraw pieniężnych, emerytalnych lub rentowych,
- Z odszkodowań i zadośćuczynień
to kwota gwarancji
jest podwyższona do 200.000 euro, ale wymaga to przedstawienia Bankowemu
Funduszowi Gwarancyjnemu dowodów, że środki na rachunku pochodzą z ww. tytułów.
Które instytucje finansowe są objęte systemem gwarancji BFG?
Najprościej jest ze
spółdzielczymi kasami oszczędnościowo-kredytowymi. Każda jest w systemie
gwarancji BFG i nie ma co się nad tym zastanawiać.
Z bankami sprawa jest
trochę bardziej skomplikowana. W systemie są wszystkie banki mające siedzibę na
terenie Rzeczypospolitej Polskiej, za wyjątkiem Banku Gospodarstwa Krajowego,
który jest jedynym bankiem państwowym i jako taki jest objęty gwarancją ze
strony Skarbu Państwa. Wracając do banków: kluczem jest siedziba nie ma
znaczenia kraj pochodzenia kapitału, ani forma prawna (spółka akcyjna czy bank
spółdzielczy). Jeśli siedziba jest w Polsce, to z automatu bank podlega pod
gwarancje BFG.
W przypadku oddziałów
banków zagranicznych (są takie na terenie naszego kraju), BFG gwarantuje
depozyty wyłącznie w zakresie, w jakim system gwarantowania depozytów w
państwie - siedzibie banku zagranicznego nie zapewnia wypłaty środków zgodnie z
polskimi przepisami. Czyli: gdyby wystąpiła konieczność korzystania z gwarancji
depozytu wpłaconego do oddziału banku zagranicznego, to najpierw korzystamy z systemu
gwarancji obowiązującego w kraju-siedzibie banku, a gdyby ten system był
słabszy od polskiego, to tę różnicę „wyrówna” BFG.
Czy na pewno dostanę pieniądze z BFG?
Na pewno. W
szczególności, jeśli jesteś klientem banku jako osoba fizyczna (zwykłym Janem
Kowalskim) nie masz się czym martwić. Przepisy mówią, kto nie jest objęty
ochroną, ale dotyczy to przede wszystkim Skarbu Państwa, innych banków,
SKOK-ów, instytucji finansowych, firm inwestycyjnych i emerytalnych, czyli
podmiotów, które powinny się znać na tym, komu powierzają swoje pieniądze.
Nie dziwi więc, że
ochroną gwarancyjną nie jest objęty też sam BFG, bo w końcu na bezpieczeństwie
wkładów zna się najlepiej w Polsce.
