012. Co banki robią z pieniędzmi Klientów ?
Najpierw logika: skoro bank płaci Klientom odsetki od
wkładów pieniężnych, to znaczy, że na nich zarabia. Gdyby nie zarabiał, to by
nie płacił. Proste. Co więcej: brałby opłaty za ochronę powierzonych środków
tak, jak w przypadku skrytek bankowych: Klient wynajmuje skrytkę i płaci
bankowi za to, że ją wynajął. Skoro więc dostajemy odsetki od założonej lokaty
to znaczy, że bank na tych pieniądzach zarabia i to więcej niż nam płaci.
A co bank robi z tymi pieniędzmi ? Udziela kredytów !
Model biznesowy banku.
Tak ! Generalnie, bank udziela kredytów z cudzych pieniędzy. Z pieniędzy, które powierzyli mu inni klienci. W uproszczeniu: większość pieniędzy wpłaconych przez Ciebie do banku wędruje w postaci kredytu do innego klienta banku. Ten kredytowy Klient banku płaci odsetki od kredytu (np. 5% w skali roku) a bank płaci to Tobie odsetki od lokaty (np. 2% w skali roku). Bank zarabia więc na czysto 3% w skali roku i można powiedzieć, że to najprostszy biznes na świecie, prawda ?
Niekoniecznie. Aż tak łatwo nie jest.
Ryzyko.
Podstawowym wyzwaniem dla banku jest znalezienie właściwych
kredytobiorców. Właściwych to znaczy takich, którzy solidnie będą płacić
odsetki i w terminie (najlepiej ani za wcześnie, ani za późno) spłacą swoje
kredyty. Słowem: takich, którzy zasługują na to, by przekazać im Twoje
pieniądze. Gdy kredytobiorca spóźni się z płatnością odsetek, bank i tak jest
zobowiązany do wypłaty Tobie odsetek od depozytu. Gdy kredytobiorca ogłosi, że
nie spłaci kredytu (bo zbankrutował, okradli go, czy po prostu działał od
początku w złej wierze), bank i tak jest zobowiązany do zwrotu Tobie środków,
które mu powierzyłeś. Właśnie dlatego banki tak pieczołowicie prześwietlają
kandydatów na kredytobiorców. Oczywiście, chodzi też o interes banku: każdy
trudny kredytobiorca to dla banku potencjalna strata, którą niełatwo odrobić.
Ale nie ma się co zżymać – to także działanie w interesie tych klientów, którzy
powierzają bankom swoje oszczędności.
Rezerwa obowiązkowa.
W „kalkulacji” powyżej ukryte jest jeszcze jedno uproszczenie. Otóż,
nie ma możliwości, aby bank przeznaczał na kredytowanie całość pozyskanych
depozytów. Wedle polskiego prawa, banki zobowiązane są do utrzymywania rezerwy
obowiązkowej wynoszącej 3,5% wartości pozyskanych depozytów. Rezerwa
obowiązkowa jest utrzymywana przez bank na rachunku w Narodowym Banku Polskim i
jest obecnie oprocentowana na poziomie 1,35% w skali roku. Faktycznie bank może
więc przeznaczać na kredytowanie i tym samym zarabiać jedynie na 96,5% środków pozyskanych od swoich klientów. A takich ograniczeń jest więcej. Napiszę o nich jeszcze ...